26.pUrva-saMshodhana (Pre-@editing) (@NEXT-@CHAPTER @PREV-@CHAPTER @CONTENTS)

26.1  TaMkaNa (typing) kI truTiyAz 
26.2  mAnaka vartanI 
26.3  nAma (proper @noun) 
26.4  aMgrejI ke shabda 
26.5  vEkalpika saMdhi 
26.6  anivArya saMdhi 
	26.6.1  kriyA va saHAyaka kriyAeM 
	26.6.2  anya 
26.7  galata saMdhi-viccheda 
	26.7.1  eka vistRta udAHaraNa 

jaba kisI lekha kA anusaraNa karanA Ho, to anusAraka calAne se pUrva usameM saMshodhana
kI AvashyakatA Ho sakatI HE. yadyapi isa kArya meM yaMtra bhI saHAyatA karatA HE,
yaHa mukhyataZZZ manuSya ko HI karanA paDxatA HE. isa kArya ko pUrva-saMshodhana kaHate
HEM, kyoMki yaHa anusAraka calAne se pUrva kiyA jAtA HE.

pUrva-saMshodhana nimnalikhita truTiyoM yA avasthAoM ko dUra karane ke kAma meM
AtA HE.



26.1 TaMkaNa (typing) kI truTiyAz ([26.2] [UP])

diye Hue lekha meM TaMkaNa kI truTiyoM ke kAraNa anusAraka ko kaThinAI Ho sakatI
HE. udAHaraNa ke liye TaMkaNa kI truTi Hone para, anusAraka ko vaHa ajFAta shabda
pratIta Ho sakatA HE. jEse telugu meM nimnalikhita shabda meM galatI se @space
Dala gayI HE:-

  bAbi gADxito

ataZZZ yaMtra ke liye ye do ajFAta shabda bana gaye HEM. (kisI anya avasthA meM,
ye kucha Ora shabda bhI bana sakate HEM.) pUrva-saMshodhana meM inako joDxanA cAHiye:-

  bAbigADxito	  (artha:- chore_se, bacce_se{@v})

isI prakAra nimnalikhita prayoga truTipUrNa HEZZZ-

  rAMbAbU    (`rAmabAbU' ke sthAna para)
  veMkaTrAva  (`vekaMTarAva' ke sthAna para)

ye saMbhavataZZZ Ama uccAraNa ko lipibadhda karane ke kAraNa Hue HEM. ataZZZ eka truTi
se do truTiyAz Ho gayI HEM. pUrva-saMshodhaka ko inako ThIka karanA HogA.



26.2 mAnaka vartanI ([26.3] [26.1] [UP])

lekha meM mAnaka vartanI kA prayoga HonA cAHiye. udAHaraNa ke liye telugu meM
eka HI shabda kI anekoM vartaniyAz pracalita HEM. jEseZZZ-

  seVlavu, shalavu, seVlava, shalava (artha HE:- chuTTI)

ina sabake sthAna para mAnaka vartanI kA prayoga HonA cAHiye. kaHIM kaHIM para
mAnaka vartanI ke abhAva kI kaThinAI A sakatI HE. vaHAz mAnakIkaraNa kI AvashyakatA
HE. (dekheM:- `mAnakIkaraNa')

pUrva-saMshodhaka kA kArya HE ki jaHAz jaHAz mAnaka vartanI kA prayoga naHIM HuA
HE, vaHAz unake sthAna para mAnaka vartanI DAla deM.



26.3 nAma (proper @noun) ([26.4] [26.2] [UP])

lekha meM prayukta nAmoM ko yadi yathApUrvaka rakhanA HE arthAt_ unakA anuvAda
naHIM karanA HEM to yaMtra ko yaHa batAnA paDxegA ki ve nAma HEM. yaHa do prakAra
se batAyA jA sakatA HEM

1. pratyeka nAma ke prayoga se pUrva `::' lagAyA jAya. udAHaraNa ke liye:-
   '::rAmuDu'

2. lekha meM prayukta nAmoM kI sUcI alaga se dI jA sakatI HE. ThIka vEse HI
jEse nATaka meM pAtroM kI sUcI alaga se dI jAtI HE.

nAma kisI vyakti, sthAna (nagara ityAdi), prANI, vastu yA saMsthA kA Ho
sakatA HE. pUrva-saMshodhaka ko yaHa kArya, lekha ko dekhakara karanA HogA.

nAma ke sAtha meM prayukta vibhakti ke anuvAda karane kI AvashyakatA taba bhI raHa
jAtI HE. yaMtra yaHa kArya kara sakatA HE. arthAt_ anusAraka nAma vAle shabdoM
kI vibhakti kA anumAna lagxA kara, vibhakti kA anusaraNa prastuta kara de,
lekina mUla nAma kA naHIM.



26.4 aMgrejI ke shabda ([26.5] [26.3] [UP])

aMgrejI ke shabdoM se pUrva `:' lagAne para yaMtra unakA anuvAda karane kA
prayAsa naHIM karegA. nAmoM kI taraHa HI, vibhakti ityAdi kA anusaraNa HonA
cAHiye, tathA aMgrejI shabda kA mUla jyoM kA tyoM raHa jAnA cAHiye. ':'
lagAne kA kArya bhI pUrva-saMshodhaka ko karanA paDxegA.



26.5 vEkalpika saMdhi ([26.6] [26.4] [UP])

vEkalpika-saMdhi usa saMdhi ko kaHA jA raHA HE, jise karane yA na karane se artha
parivartana naHIM HotA HE. udAHaraNa ke liye,

  mekU uDiMdi    yA mekUDiMdi   (artha:- kIla nikAlI)
  iMTiki veVlYlYi  yA iMTikeVlYlYi  (artha:- ghara jA_kara)
  paMDi tini      yA paMDutini    (artha:- phala khA_kara)

yaHAz yaHa likhanA bhI Avashyaka HE ki yadi do shabdoM ko binA @space ke sAtha-sAtha
likhA jAya to Hama use saMdhi HI kaHeMge, cAHe una shabdoM meM koI parivartana Ho
yA naHIM. (kyoMki yAMtrika dRSTi se, yaMtra ko usa naye shabda kA viccheda
kA prayAsa karanA paDxegA, jo saMdhi-viccheda kI prakriyA kA HI aMga HE.)

lekha meM vEkalpika saMdhi ko naHI karanA cAHiye. Adhunika bhAratIya bhASAoM meM
AmatayA vEkalpika saMdhi na karane kI HI prathA HE. yaHa yaMtra ke liye bhI AsAna HE
(kyoMki naHIM to yaMtra ko sandhi-viccheda bhI karanA paDxegA jo baHuta AsAna
naHIM HE).

vEkalpika saMdhi ke kucha Ora udAHaraNa HEZZZ-

  binA saMdhi       saMdhi-saHita
  -------------------------
  citaka goTTu   (`citaggoTTu' ke sthAna para)
  citaka goTe vAlYlYu (`citaggoTTevAlYlYu' ke sthAna para)
  oVlicese	(`valicese' ke sthAna para)
  Akuku		(`Akku' ke sthAna para)

uparokta se pAThaka anumAna lagA sakatA HE ki kyoM yaHa kArya yaMtra ke liye
kaThina HE.



26.6 anivArya saMdhi ([26.7] [26.6.1] [26.5] [UP])

jaHAz saMdhi karane se artha parivartana HotA HE use Avashyaka saMdhi kaHA gayA
HE, kyoMki HamAre pAsa usa saMdhi ko karane yA na karane kA vikalpa naHIM
HEM. svAbhAvika HE, pUrva-saMshodhaka ko EsI saMdhi kA viccheda naHIM karanA
cAHiye. isake viparIta lekha meM yadi galatI se kaHIM EsI saMdhi kA viccheda
kiyA gayA HE, to unHeM joDxa denA cAHiye. inameM kaI prakAra ke shabdoM
ke bIca saMdhi Ho sakatI HE. udAHaraNa nIce diye gaye HE:-


26.6.1 kriyA va saHAyaka kriyAeM ([26.7] [26.6] [26.6.2] [UP])

telugu meM kriyA va saHAyaka kriyAoM ke bIca saMdhi Avashyaka HEM kyoMki
isake binA artha parivartana Ho sakatA HE. jEse:-

  pAripoyiMdi		 pAri    poyiMdi
  bhAga_gayA		 vaHa_[kara] gayA


26.6.2 anya ([26.7] [26.6] [26.6.1] [UP])

nimnalikhita ko yadi toDxa kara likhA jAya to ashuddha Ho jAyegA. jEseZZZ-

  ceyakamuMdu
  karane_se_paHale

toDxane para:-

  ceyaka	 muMdu
  kiye_binA paHale



26.7 galata saMdhi-viccheda ([26.7.1] [26.6] [UP])

kabhI-kabhI bhASA meM saMdhi kI jAtI HE, paraMtu kucha kAraNavasha use vApasa toDxa
diyA jAtA HE. lekina toDxate samaya use kisI dUsare sthAna para toDxa diyA jAtA
HE. udAHaraNa ke liye, telugu meM:-

  shabda HEM binA saMdhi ke :- manuSulu unnAru
  saMdhi karane para :-     manuSulunnAru
  toDakara likhane para :-   manuSu lunnAru

ataZZZ `manuSulu unnAru' bana gayA `manuSu lunnAru'. yaMtra ke liye ye dono
ajFAta shabda Ho jAyeMge.

yaHa yaMtra ke liye to kaThinAI upasthita karatA HI HE, svayaM meM bhI yaHa acchI
prathA naHIM HE. bhASA kA mAnakIkaraNa karate samaya, isakA na karane kA visheSa ullekha
HonA cAHiye.

pUrva-saMshodhaka ko isa prakAra se galata sthAna para toDxa kara likhe Hue shabdoM ko
shuddha kara denA cAHiye. isake kucha anya udAHaraNa HEM:-

  iMTi kelYlYi (`iMTiki eVlYlYi' ke sthAna para)


26.7.1 eka vistRta udAHaraNa ([26.7] [UP])

aba eka Ora dilacaspa udAHaraNa lete HEM. nimnalikhita vAkya eka telugu cuTakale
meM AyA thA, jo anusarita vAkya ke sAtha nIce diyA jA raHA HE:-

  "manuSula       baruvu     kalupukunA  lekuMDAnA?"
  "manuSya_kA{ba.}- vajana_[dAra] milA_kara_kyA binA_milA_kara_kyA?"

  malYlI aDigADA		kurrADu.
  dubArA pUchA_kyA{3_pu._e.} laDakA.

(uparokta bAta pRthvI ke vajana ke saMdarbha meM kaHI gayI HE, ki isakA batAyA HuA
vajana manuSyoM ke vajana ko milA kara HE yA naHIM.) isameM dvitIya
paMkti meM galata jagaHa para saMdhi toDI gayI thI. use shuddha karane para HogA:-

  aDigADu      A kurrADu.
  pUchA{3_pu._e.} vaHa- laDakA.

ataZZZ galata jagaHa para saMdhi toDane para artha badala bhI sakatA HE.


Index Anusaaraka HOME PAGE