1.sUcanA krAnti va bhAratIya bhASAez: parikalpanA (@NEdhTh-@chwAphThES @chONThENThsh)

1.1  paricaya 
	1.1.1  manuSyoM meM saMdesha kA AdAna-pradAna. 
	1.1.2  manuSya va kampyUTara ke bIca saMcAra 
1.2  rASTrIya ekIkaraNa 
1.3  sUcanA-AdhArita samAja 
1.4  takanIka ke vikAsa meM saHayoga 
	1.4.1  mArgadarshaka siddhAnta - mukta-sAphTaveara 

                      akSara bhAratI



1.1 paricaya ([1.2] [1.1.1] [Uph])

bhAratIya bhASAoM se saMbaMdhita kampyUTara takanIka aba usa mukAma taka paHuzca gayI HE ki
isase rASTravyApI lAbha Ho sakate HEM. isa takanIka ke do mukhya kSetra HEM:-


1.1.1 manuSyoM meM saMdesha kA AdAna-pradAna. ([1.2] [1.1] [1.1.2] [Uph])

bhaviSya meM eka bhAratIya bhASA ko jAnane vAlA vyakti kisI bhI bhAratIya bhASA
meM likhita lekha ko, kampyUTara kI saHAyatA se paDha sakegA. kintu isake liye
use kucha prashikSaNa prApta karanA HogA. isake liye Avashyaka takanIka kA vikAsa
kiyA jA raHA HE, tathA usa para AdhArita anusAraka sOphTaveara kucha bhAratIya bhASAoM
ke lie lagabhaga tEyAra Ho cukA HE. bhaviSya meM yaHa sAphTaveara sabhI bhAratIya
bhASAoM ke lie tEyAra kiyA jA sakatA HE.

isase saMcAra va rASTrIya ekIkaraNa ke nae yuga kA prAraMbha Ho sakatA HE; eka
EsA yuga jisakA sapanA HamAre rASTra ke nirmAtAoM ne dekhA thA.


1.1.2 manuSya va kampyUTara ke bIca saMcAra ([1.2] [1.1] [1.1.1] [Uph])

Aja Hama sUcanA-krAnti ke madhya meM HEM, jo sAre vishva meM tejI se phEla raHI
HE. yaHa krAnti HE sUcanA va jFAna kI, jisameM kampyUTara va dUra saMcAra kI
saHAyatA se, eka pAThaka duniyA ke kisI bhI kone meM kampyUTara para sthita jFAna
ko prApta kara sakatA HE. dhIre-dhIre saMpUrNa pustakAlaya kampyUTara para upalabdha
Hote jA raHe HEM. isakA artha yaHa HE ki nikaTa bhaviSya meM duniyA ke kisI bhI
pustakAlaya meM sthita pustakeM paDhxa sakanA ghara bEThe HI saMbhava HogA. yaHAz eka Ora
bAta dhyAna rakhane yogya HE: pustakAlaya meM pustaka eka 'jaDxa' vastu HE, jise
paDhane meM 'cetana' jIva ko kArya karanA paDxatA HE. kampyUTara para pustaka Hone
se vaHa eka pUrNatayA jaDxa vastu naHIM raHatI, balki eka Hada taka cetana vastu bana
jAtI HE. pAThaka kI icchA Ora yogyatA ko samajhakara kampyUTara anekoM pustakoM
meM se icchita sAmagrI DhUMDhakara pAThaka ke samakSa anukUla rUpa meM prastuta
kara sakatA HE. yaHI naHI, bhaviSya meM vaHa isa jFAna ke anusAra kucha Hada taka kArya
bhI kara sakegA.

sUcanA ke lie Aja jabaki eka rASTrIya rAjamArga (informaTion @HigHtay)
banAne kI carcA cala raHI HE, eka baHuta baDxI kamI HamAre sAmane HE. adhikAMsha
kampyUTara va unake sAphTaveara aMgrejI ke mAdhyama se HI upayoga meM lAye jA
sakate HEM. ataw isa bAta kA Dara HE ki aMgrejI na jAnane vAlA Ama AdamI kaHIM
sUcanA va jFAna se vaMcita na raHa jAe. kaHIM EsA na Ho ki isa sUcanA-krAnti
meM bhI Hama Odyogika krAnti kI taraHa HI kaHIM pichaDa na jAyeM! bhArata meM Ama
AdamI ko sUcanA takanIka ke kucha lAbha avashya mile HEM, jEse ki relave ArakSaNa,
paraMtu vaHa sUcanA va jFAna ke bhaMDAra ko usa samaya taka prApta naHIM kara sakegA,
jaba taka use vaHa apanI bhASA meM upalabdha na Ho.

yaHa kaHanA atishayokti naHIM HogA ki jisa prakAra chApAkhAnA Ane para ve bhASAez
lupta prAyaw Ho gayI jinakI lipi naHIM thI, usI prakAra kampyUTara Ane para
una bhASAoM ke lupta Hone kA khatarA HE jo kampyUTara para upalabdha naHIM HEM
yA jinake liye ucita sAphTaveara naHIM HE.



1.2 rASTrIya ekIkaraNa ([1.3] [1.1] [Uph])

HamAre rASTra ke nirmAtAoM kA yaHa vicAra thA ki janasAdhAraNa apanI-apanI
bhASAoM meM kArya kareMge, tathA HindI vibhinna bhASAoM ko joDxane kA kArya
karegI. ina saba se saMbaMdhita aneka nItiyAz banAyI gayI jisase ki bacce apanI bhASA
meM shikSA prApta kara sakeM, alpasaMkhyaka bhASAoM ko saMrakSaNa diyA jA sake,
ityAdi. isI ke antargata tribhASA sUtra kA nirmANa HuA. parantu ye sabhI
kadama prabhAvI naHIM Ho sake. aba AvashyakatA HE ki naye tarIkoM kA upayoga kiyA
jAya, kyoMki naI takanIka HamAre liye madadagAra siddha Ho sakatI HE. isa takanIka
dvArA samAdhAna kA mUla-mantra HE :-

(1) vyakti yA pradesha apanI bhASA meM kAma kareM, va

(2) anya logoM yA pradeshoM ko unakI bhASA meM saMdesha bhejeM.

ye donoM kArya kampyUTara dvArA saMbhava HEM. isa takanIka ke binA dvitIya
kArya ke lie anekoM anuvAdakoM kI AvashyakatA paDxatI HE, jisase derI va kharca
donoM baDhxa jAte HEM. yA yaHa kaHanA ucita HogA ki utane anuvAdaka rakhe HI naHIM
jA sakate, ataw anya pradesha ko saMdesha bhejane HoM to prAyaw kAma bhI HindI
yA aMgrajI meM HI karanA paDxatA HE. yaHa takanIka una AkAMkSAoM ko bhI sarvathA
nirAdhAra banA detI HE ki gEra HindI bhASiyoM para HindI thopI jAyegI,
kyoMki aba vaHa apanI bhASA meM kAma kara sakate HEM tathA anya bhASI ko usI kI
bhASA meM patra va lekha bheja sakate HEM.

isa takanIka kI saHAyatA se eka bhAratIya bhASA meM racita sAHitya anya sabhI bhASAoM
meM upalabdha Ho sakatA HE. ataw isase HameM apanI sAMskRtika dharoHara ko samajhane
kA avasara bhI milegA.

anusAraka jaHAz eka ora sarakArI va anya saMsthAoM dvArA apanI bhASAoM meM kArya
karanA sulabha karegA, vaHIM dUsarI ora sabhI bhAratIya bhASAoM ke sAHitya ko anya
bhASAoM meM upalabdha bhI karAegA.



1.3 sUcanA-AdhArita samAja ([1.4] [1.2] [Uph])

saste va shaktishAlI kampyUTaroM ko nETavarka para lagAne se, sUcanA va jFAna
abhUtapUrva rUpa se upalabdha Ho raHA HE, visheSatayA aMgrejI meM. dhIre-dhIre
vyakti yA saMsthA (cAHe vaHa pustakAlaya Ho yA prakAshaka, vishvavidyAlaya Ho,
samAcAra patra samUHa Ho, yA bijalI kAryAlaya) apane pAsa sthita sUcanA va jFAna
ko kampyUTara para DAla raHeM HEM, tathA sAdhAraNa Teliphona dvArA use nETavarka se
joDxa raHeM HEM. vyakti yA saMsthA dvArA kiye gaye isa prakAra ke kArya
dvArA, eka naye yuga kA prAdurbhAva HogA, jisameM samAja ke pAsa jFAna ko
prApta karane kI abhUtapUrva saMbhAvanAez HoMgIM.

bhaviSya meM samAja yA samudAya kI khushaHAlI isa bAta para nirbhara karegI ki usake
pAsa kisa parimANa va guNavattA kI sUcanA HE, tathA usake sadasya kitanI saralatA
se ise prApta kara sakate HEM. ataw HamAre saMdarbha meM yaHa Avashyaka Ho jAtA
HE ki kampyUTara para jFAna bhAratIya bhASAoM meM upalabdha Ho, tathA sAtha HI sabhI
Avashyaka sAphTaveara HamArI bhASAoM kI sAmagrI para kArya kara sakeM.

yaHa tarka diyA jA sakatA HE ki kampyUTara kI kImata baHuta adhika HE, tathA Ama
AdamI kI paHuzca ke bAHara HE. yaHAz eka upamA lI jA sakatI HE: eka kAra kI kImata
atyadhika HE, tathA spaSTata: vaHa Ama AdamI ke sAmarthya ke bAHara HE. parantu
vaHI mUla takanIka basa ke rUpa meM Ama AdamI ke lie upalabdha HE. isI taraHa eka HI
kampyUTara ke bhinna-bhinna logoM dvArA upayoga se, usa para Ane vAlI prati
vyakti lAgata ko kama kiyA jA sakatA HE. nukkaDoM para sUcanA keMdra yA dUkAneM
khula sakatI HE jaHAz para eka sastA kampyUTara (prati kampyUTara rU.35,000)
va kaI bhAratIya bhASAoM vAle Tarminala (prati Tarminala rU. 10,000) lagAye
jA sakate HEM. kampyUTara para linaksa va gnU (Linud, @ghNU) nAma kA nishulka
parantu ati shaktishAlI sAphTaveara calAyA jA sakatA HE. eka kampyUTara para cAra
Tarminala lagAne se, lAgata prati kampyUTara sITa - HogI rU.15,000. pratyeka
sITa para I-mela va anya suvidhAez upalabdha HoMgI. sAtha HI aMgrejI saHita sArI
bhAratIya bhASAez saba sIToM para upalabdha HoMgI. aba agara isako dukAna para lagAyA jAya,
to isakI lAgata 5 rupaye prati ghaMTA HI AegI.



1.4 takanIka ke vikAsa meM saHayoga ([1.4.1] [1.3] [Uph])

Upara kaHA jA cukA HE ki anusAraka takanIka para AdhArita sOphTaveara kucha bhAratIya
bhASAoM ke lie lagabhaga tEyAra Ho cukA HE. prashna HE ki ina ko kisa prakAra
se Ora unnata banAez tathA anya bhASAoM ke lie Ese sAphTaveara kEse banAez.

isa kArya ke lie kampyUTara visheSajFoM va bhASA visheSajFoM ko milakara kAma
karanA HogA. bhASA visheSajFoM se artha HE: bhASA meM ruci va parakha rakhane vAle
loga, lekhaka, bhASAvid, saMskRta vyAkaraNa va saMbaMdhita viSayoM ke marmajFa.

yaHAz Ama loga bhI saHayoga de sakate HEM:- ve anusAraka ko prayoga meM lAkara usake
bAre meM AlocanA usake nirmAtAoM taka paHuzcA sakate HEM, tathA isase bhI Age,
usameM parishodhana ke sujhAva de sakate HEM. udAHaraNa ke lie ve isake dvibhASI-kosha
kA parimArjana karane meM saHAyatA kara sakate HEM. yaHa kEse sambhava HE ? isake
lie mukta sAphTaveara ke mArgadarshaka siddhAnta para carcA kI AvashyakatA HE.


1.4.1 mArgadarshaka siddhAnta - mukta-sAphTaveara ([1.4] [Uph])

anusAraka se saMbandhita sabhI mODyUla mukta-sAphTaveara ke siddhAMta para AdhArita
HEM. isakA artha yaHa HE ki isakA pratyeka HissA (jEse ki dvibhASI-kosha,
shabda-vishleSaka, kampyUTara progrAma, Adi) mukta HE tathA sabake lie
upalabdha HE. arthAta inako koI bhI le sakatA HE, isake lie koI bhI shulka
yA AjFA kI AvashyakatA naHIM HE. inako kisI bhI rUpa meM gupta naHIM rakhA
gayA HE. udAHaraNa ke liye, agara kisI ko dvibhASI-kosha kI AvashyakatA HE to
vaHa ise le sakatA HE. usameM koI gupta koDa naHIM HE. sharta eka HI HE - yadi
koI mukta sAphTaveara ko lekara koI anya sAphTaveara banAtA HE to use apanA
sAphTaveara bhI mukta karanA paDxegA. isa sharta kA abhiprAya kevala itanA HE ki
mukta sAphTaveara ko baDhxAvA mile.

isa darshana para AdhArita anekoM mukta sAphTaveara kA nirmANa Ho cukA HE tathA ve
yA to niwshulka HEM yA mAmUlI shulka para upalabdha HEM. inakA sabase prasiddha
rUpa gnU (ghNU) va linaksa (Linud) HE. inakA vikAsa sEkaDoM logoM ke saHayoga
se HuA HE. Hama inHeM apanAkara va inako saMvardhita karake apanA yogadAna de sakate
HEM. ye Aja lAkhoM kampUTaroM para kAma A raHe HEM.

isa sidhdAnta kA lAbha sabako HE. isase spardhA kI bhAvanA ke bajAya saHayoga
kI bhAvanA ko baDhxAvA milegA. Hama saba eka dUsare ke kArya ko AdhAra banAkara Ora
acchA sisTama banA sakeMge. udAHaraNa ke lie agara koI nae taraHa ke shabda-kosha para
prayoga karanA cAHatA to use pUre sisTama ko banAne kI AvashyakatA naHIM. vaHa
anusAraka sisTama meM apanA shabda-kosha DAla sakatA HE, Ora yadi vaHa beHatara HE
to Hama saba usako istemAla meM le sakate HEM. arthAta mukta sAphTaveara kA
mAlika koI naHIM HE. isake lekhaka eka yA eka se adhika Ho sakate HEM, tathA unako
shreya milegA eka lekhaka kavi yA citrakAra ke rUpa meM, parantu mAlika ke rUpa
meM naHIM. isa darshana ke lAbha svataw HI spaSTa HEM:- Hara vyakti vaHa cAHe
jaHAz Ho isa kArya meM yogadAna de sakatA HE. bhAratIya bhASAoM ke sAphTaveara
ko baDhxAne kA yaHa acchA tarIkA HE, jo saHI mAnavIya mUlyoM para bhI AdhArita HE.


Index Anusaaraka HOME PAGE